ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΥΓΕΝΝΩΝ
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ
Το δέντρο καθιερώθηκε ως σύμβολο μετά τον 8ο αι. από τον Άγιο Βονιφάτιο, που για να περιορίσει την ιερότητα, που απέδιδαν οι ειδωλολάτρες στη δρυ, την αντικατέστησε με το έλατο ως το χριστιανικό σύμβολο των Χριστουγέννων.
Στο πέρασμα των αιώνων, για να συμβολίσει την ευτυχία, που κρύβει για τον άνθρωπο η Γέννηση του Χριστού, άρχισε να γεμίζει με διάφορα είδη καθημερινής χρήσης, συμβολίζοντας με αυτό τον τρόπο την προσφορά των δώρων στο Θείο Βρέφος για να εξελιχθεί, τελικά, στο χαρακτηριστικό διακοσμητικό των Χριστουγέννων και ο χώρος γύρω από αυτό να γίνει ο χώρος, όπου συγκεντρώνονται όλοι, συγγενείς και φίλοι, για να γιορτάσουν και να ανταλλάξουν δώρα.
Στην πατρίδα μας, το Χριστουγεννιάτικο δέντρο το έφεραν για πρώτη φορά στην Αθήνα οι Βαυαροί και αντικατέστησε, σε πολλές περιοχές, το γνωστό Χριστουγεννιάτικο ελληνικό σύμβολο, το «καραβάκι».
Στη Γερμανία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο τέλος του 16ου και στις αρχές του 17ου αι. και ως τις αρχές του 19ου αι. τοποθετούνταν μόνο στις εκκλησίες. Ως αειθαλές δέντρο, το έλατο, συμβόλιζε τη ζωή που δεν «πεθαίνει» το χειμώνα.
ΑΙ ΒΑΣΙΛΗΣ
Η ανταλλαγή των δώρων έχει τις ρίζες της στις Ρωμαϊκές γιορτές. Το σύγχρονο σύμβολο της ανταλλαγής των δώρων τις μέρες των Χριστουγέννων είναι ο Σάντα-Κλάους, ο οποίος, στην Ελλάδα, συνδέθηκε λανθασμένα με τον Αϊ-Βασίλη. Ο Σάντα-Κλάους είναι ο Άγιος Νικόλαος, επίσκοπος Μύρωνος-Λυκίας του 4ου αι., γνωστός για τη φιλανθρωπία και τις αρετές του και προστάτης των ναυτικών και των παιδιών.
Τις άγιες αυτές μέρες τα παιδιά από όλο τον κόσμο περιμένουν με λαχτάρα τον Αϊ-Βασίλη και τα δώρα, που του έχουν ζητήσει και αυτός μπορεί να κάνει το γύρο του κόσμου μέσα σε μία νύχτα και να ικανοποιήσει τις επιθυμίες τους.
Είναι γνωστός με τα εξής ονόματα: Πατέρας των Χριστουγέννων στους Άγγλους, Περ Νοέλ στους Γάλλους, Σιντερκλάους στους Ολλανδούς, Χριστκίντλ στους Γερμανούς, Λαμ Κουνγκ Κουνγκ (Καλός Γερο-Πατέρας) στους Κινέζους, Χοτεϊόσο στους Ιάπωνες.
ΚΑΛΙΚΑΝΤΖΑΡΟΙ
Λένε πως η αρχή των μύθων για τους καλικάντζαρους ξεκινάει από πολύ παλιά. Οι Αρχαίοι πίστευαν ότι οι ψυχές έβρισκαν τις πόρτες του Άδη ανοιχτές και ανέβαιναν στον επάνω κόσμο, όπου γύριζαν για μέρες. Αργότερα, στο Βυζάντιο, για να γιορτάσουν το Δωδεκαήμερο (τις μέρες από 25 έως και 5 Ιανουαρίου-παραμονή των Φώτων) κάποιοι, μασκαρεμένοι, με μουσικές και τραγούδια, πείραζαν τους ανθρώπους στους δρόμους, έμπαιναν απρόσκλητοι ακόμη και από την καμινάδα, απαιτώντας φαγητά και γλυκά, ως πραγματικοί εισβολείς, για δώδεκα μέρες ως τον Μεγάλο Αγιασμό, την ημέρα των Φώτων, που τα πάντα ησύχαζαν.
Με το πέρασμα των αιώνων αυτές οι παράξενες συμπεριφορές στοίχειωσαν στην φαντασία των ανθρώπων ως μικροσκοπικά, περίεργα πλάσματα, σαν ξωτικά, τους καλικάντζαρους ή παγανά ή καλιοντζήδες ή τσιλικρωτά...
Έτσι, προέκυψε το παραμύθι που μιλάει για τα κατάμαυρα αυτά πλάσματα, που για δώδεκα μέρες κάνουν ένα σωρό τρέλες, εισβάλλουν στα σπίτια από τις καμινάδες, τα αναστατώνουν και τα λερώνουν, κλέβουν τρόφιμα και γλυκά και προσπαθούν να σβήσουν τη φωτιά στο τζάκι.
Όλο το χρόνο πριονίζουν το δέντρο της ζωής και παραμονές των Χριστουγέννων, που νομίζουν ότι θα πέσει και θα τα πλακώσει, ανεβαίνουν στον πάνω κόσμο για να ταλαιπωρήσουν τους ανθρώπους μέχρι την ημέρα των Φώτων, οπότε με τον Αγιασμό των υδάτων εξαφανίζονται και πάλι κάτω από τη γη για να συνεχίσουν το καταστροφικό τους έργο. Για να αποφύγουν τους καλικάντζαρους οι άνθρωποι συνήθιζαν, πιο παλιά, να φράζουν τις τρύπες των τζακιών με πανιά ή να καίνε λιβάνι σε θυμιατό, κοντά στο τζάκι.
